Çocuklara Resimli Kitap Okumanın Zihinsel Gelişime Etkisi
Çocuklar. Gelişimlerini sağlıklı biçimde tamamlayabilmeleri sadece kendileri için değil, toplumun geri kalanı için de önemli. Özellikle 0-7 yaş arası çağlarda, etraflarındaki dünyayı bir sünger gibi emen zihinler söz konusuysa. Çocuk gelişiminde, tek taraflı veya karşılıklı olsun, çocukların etkileşime geçtikleri veya geçmeye çalıştıkları canlı veya cansız her varlık, hayatlarının sonraki dönemlerinde gerçekleştirecekleri davranışları derinden etkilemesi söz konusuyken, yetişkinlere daha fazla yük biniyor.
Teoride basit, pratikteyse zor denebilecek bu sorumluluk, günümüz şartlarını denkleme sokunca, yetişkinler için daha da bir azap durumuna gelebiliyor. Çocuğun ihtiyaç duyduğu kılavuzluk, o gün içerisinde sadece bir kereliğine ihtiyaç duyulsa bile (örneğin, kuyruğu çekildiği için saldırganlaşan kediye kızmak), yetişkinin, diğer sorumluluklarından ötürü doğru zamanda ve doğru yerde orada bulunamaması veya eksik (örneğin, kedidir yapar, diyerek çocuğun rolünü önemsemeden konuyu geçiştirmek) ya da hatalı (örneğin, kedinin hakkını savunacağım derken yaptığını tam kavramayan çocuğa soykırımcı muamelesi yapmak) müdahalede bulunulması, hayatın bir gerçeği.
Günümüze özel bir diğer gerçek de, çocukların, ister istemez elektronik tabanlı eğlence araçlarına emanet edilmesi. Bu elektro emanetçilerin ilki televizyondu. Daha sonra listeye oyun konsolu, bilgisayar, internet ve en sonunda dördünün ilginç bir kombinasyonuna dönüşen akıllı cep telefonları ve tabletler eklendi. Çocuğun yemek yemesini sağlamak veya tehlikeli dış dünya yerine göz önünde kalsın diye online dersler aracılığıyla eğitimine katkıda bulunmak… Bunun gibi sebeplerle yaş aralığı öyle düştü ki yaşını doldurmayan bebeklerin elinde akıllı telefonlar görünür oldu. Çocukların bu cihazlarla etkileşimlerinde dönen tartışmalar “içeriğin niteliği” ve “ne kadar süre ayrılması gerektiği” gibi nasıl tüketileceği üzerine dönüyor. Yakın zamanda yapılan bir araştırma, bu cihazlarla girilen etkileşimin ta kendisininsorgulanması gerektiğini işaret ediyor.
Cincinnati Çocuk Hastanesi’nde, okumayı öğrenme sürecine yönelik araştırmalar yürüten çocuk doktoru Dr. John Hutton, yaptığı son deneyde ilginç bulgulara rastladı.
Daha önceden MRI makinesinde olağan beyin fonksiyonları kaydedilmiş 4 yaş civarındaki 27 çocuk (15’i erkek, 12’si kız), üzerinde yapılan deneyde, denek durumundaki çocuklara aynı hikâye üç farklı yolla anlatıldı. Hikâye, sadece sesli, işitsel ve görsel anlatımlı animasyon ve sesli anlatımın illüstrasyonlarla desteklendiği resimli kitap formatında anlatım olmak üzere, üç farklı biçimde çocuklara sunuldu.
Çocuklar hikâyeyi takip ederlerken, MRI makinesi aracılığıyla özel beyin ağlarındaki aktivasyonlar ve ağlar arasındaki bağlantılardaki değişiklikler gözlemlendi. Gözlemde beynin ilgi dört bölgesine odaklanıldı. Bu bölgeler, dil, görsel algı, görsel imge oluşturma ve pek çok işlevi yerine getiren “varsayılan mod ağı”ydı (default mode network).
Gözlemlenen bölgeler arasında “varsayılan mod ağı”, dış dünyayla alakalı zihinsel görevlere konsantre olunmadığında aktifleşen beyin bölgesini içermekteydi. İlgili alanda, bireyin, kendini, başkalarını ve geçmişini ile geleceğini dikkate alarak düşünmesini sağlanmakta. Söz konusu bölge aynı zamanda, dış dünyadan alınan verilerin, veri akışı kesildikten sonra diğer bölgelerle temas kurularak yorumlandığı, kavrandığı ve yepyeni fikirlerin meydana getirildiği alanı olmasıyla önem arz etmekte. Deneyden elde edinilecek sonuçlar açısından, deney sonrası bu bölgede neler olacağı önem taşıyordu.
